Dziedziczenie

Co podlega dziedziczeniu?

Dziedziczenie to przejęcie z mocy samego prawa aktywów i pasywów wchodzących do spadku, a należących do osoby zmarłej, czyli spadkodawcy. Następcy prawni wstępują co do zasady w dokładnie taką samą sytuację prawną i faktyczną, która istniała w chwili śmierci spadkodawcy. Dziedziczenie jest bowiem oparte na tzw. sukcesji generalnej.

Skład spadku

Spadek to wszystkie prawa i obowiązki majątkowe należące do osoby zmarłej, które po jej śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób łącznie, zwanych spadkobiercami. Prawa i obowiązki te muszą mieć jednak charakter majątkowy, a także cywilnoprawny – w szerokim tego słowa znaczeniu. Do spadku nie należą natomiast majątkowe prawa i obowiązki wynikające z przepisów należących do innych działów prawa (prawa administracyjnego, czy prawa finansowego).

Nie podlegają dziedziczeniu prawa i obowiązki spadkodawcy ściśle z nim związane, tzw. osobiste. Są to takie prawa, których realizacja może mieć na celu zaspokojenie interesu wyłącznie samego spadkodawcy, które zatem z chwilą jego śmierci tracą swój cel i stają się bezprzedmiotowe. Do takich praw należą np. prawo do renty z tytułu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej, zwiększonych potrzeb lub zmniejszonych widoków na przyszłość (art. 444 § 2 k.c.), prawo do alimentacji, prawo żądania wyłożenia z góry sumy na koszty leczenia lub na koszty przygotowania do innego zawodu (art. 444 § 1 zd. 2 k.c.).

Do spadku nie należą też te składniki majątku zmarłego, które z mocy prawa przechodzą na konkretnie oznaczone osoby bez względu na to, czy są one spadkobiercami. Dla przykładu można także wskazać, iż samo prawo do zadośćuczynienia, jako z natury osobiste, nie jest dziedziczne a zatem na spadkobierców może przejść tylko konkretne roszczenie, które zostało uznane na piśmie lub jeżeli powództwo zostało wytoczone jeszcze za życia spadkodawcy.

Z kolei odmiennie przyjmuje się w przypadku prawa do jednorazowego odszkodowania pieniężnego z tytułu wypadku przy pracy, które należy do spadku po uprawnionym członku rodziny pracownika, który zmarł wskutek tego wypadku.

Do długów spadkowych należą koszty pogrzebu spadkodawcy w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku, a więc także koszty postawienia nagrobka, które jest powszechnie przyjęte w naszej świadomości społecznej, czy też koszty uroczystości pogrzebowej; koszty postępowania spadkowego; obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek oraz obowiązek wykonania zapisów zwykłych i poleceń.

W praktyce można przyjąć, iż na pewno dziedziczeniu podlegają prawo własności i wierzytelności. Nie można z kolei odziedziczyć uprawnień przysługujących spadkodawcy, a wynikających z użytkowania, czy też ustanowionej na jego rzecz służebności osobistej, chyba że jest to służebność mieszkania a strony umówiły się, że przysługiwać ona będzie dzieciom, rodzicom i małżonkowi zmarłego.

Ciekawym zagadnieniem jest także dziedziczenie renty lub emerytury, które jako uprawnienia ściśle związane ze zmarłą osobą wygasają wraz z jej śmiercią. Jednakże emerytura, do której prawo zostało ustalone i która winna być wypłacona osobie ubezpieczonej, która zmarła wchodzi w skład majątku spadkowego. Należna rata emerytury wchodząca w skład majątku spadkowego po zmarłym winna być wypłacana osobie, która wykaże do tego uprawnienie potwierdzone w postępowaniu spadkowym.

Formularz kontaktowy

Karol Urban
Adwokat Ruda Śląska
tel. 668 294 980